Dus je wil beter begrijpen hoe tarieven voor voice-overs precies in elkaar zitten en hoe ze exact berekend worden. Voor ik mijn roman over tarieven aansnijd, vertel ik je welke info ik nodig heb om snel een correcte offerte te kunnen maken. Dat zal meteen al een beetje duidelijk maken waarom het zo moeilijk is om 1 vast tarief klaar te hebben voor alle projecten. Elk project is anders, dus is elke offerte ook anders.
Om een goeie offerte te kunnen maken, heb ik minstens volgende gegevens van jou nodig:
script of voorlopig script. Geef minstens het aantal woorden in je script of aantal minuten dat je project duurt
hoe ga je mijn audio gebruiken? In een reclamespot, e-learning, webvideo,..?
ga je adverteren met je project? Online advertenties op Facebook/Youtube? Adverteren op radio of televisie? Word je project enkel gebruikt op de website en social media van je klant?
de lengte van jouw project. (bv 30 of 60 seconden reclamespot? een webvideo van 1 minuut of 15 minuten? …)
de naam van je klant: is dit een campagne voor Coca-Cola of een bedrijf dat industriële verpakkingen maakt? Zo kan ik inschatten hoeveel “oren” jouw project te horen zullen krijgen. (Waarom dit nodig is, lees je verder in deze blog).
Zo. Nu meer uitleg over die tarieven en fees!
Weinig stemacteurs en voice-overs plaatsen hun tarieven op hun website. Vervelend, toch? Ik probeer zo transparant mogelijk te zijn met mijn tarieven zodat je meteen weet waar je aantoe bent.
Snelheid is een van mijn keywords en troeven, dus vind ik dat je ook snel moet kunnen weten wat ik reken voor een voice-over-opname.
Maar… het is niet zo eenvoudig om één tarief te geven voor mijn inspreekwerk. Als je geen zin hebt om onderstaande info te lezen, geen nood. Stuur me een e-mail met zoveel mogelijk info over je project en ik maak met plezier een offerte.
Wil je graag begrijpen hoe voice-over-tarieven in elkaar zitten? Hou je vast, want hierrrrrrr gaan we!
De voice-over markt is onderverdeeld in aparte tariefstructuren voor webvideo’s, explainers, IVR, e-learning, reclamespots, instructievideo’s etc. Dit is standaard voor de voice-over wereld. Bonden in de VS, UK, Duitsland en vele andere landen rekenen op deze manier, dus om transparant vergelijkingen te kunnen maken tussen verschillende stemmen is het sterk aangeraden deze structuur over te nemen.
Fees hangen over het algemeen af van een aantal punten:
medium waarop de opname gebruikt gaat worden (radio/tv/ non-paid online / paid online)
het bereik: hoeveel “ogen” gaan de opname te zien krijgen? (Is de video B2B of B2C? Wordt dit een grote reclamecampagne in heel België of is de opname enkel voor de ogen van jouw boekhoudafdeling?)
de omvang van het project: is het een e-learning van 20 000 woorden? Gaat het om één of zes reclamespots van 10, 20, 30 of zelfs 60 seconden? Is het één reclamespot van 60 seconden en vier cutdowns van 15 seconden? Zijn er tag-ons en billboards?
de complexiteit van het script. Dit is zeker van belang bij e-learning. Staat er veel jargon in het script? Worden er specifieke woorden gebruikt voor bv de medische sector? Of technische woorden die opgezocht moeten worden door de stemacteur? Het helpt als het script heel goed voorbereid is met uitspraaktips. Eventueel met audiovoorbeelden of links naar de uitspraak op forvo.com of youtube.com. Check zeker eens de handige tool youglish.com voor het aanleveren van uitspraaktips!
Explainers, IVR (telefoonsystemen) en e-learning hebben elk hun eigen tariefstructuur. Zometeen meer daarover. De meeste andere projecten worden onderverdeeld in “inspreekfee of BSF” en “gebruiksrecht”.
Basic Studio Fee
De inspreekfee of “Basic Studio Fee” (BSF) is het uurtarief voor het inspreken van de tekst. In de BSF zit het volgende inbegrepen: Inspreken van jouw script en eventueel je script “on the fly” aanpassen aan spreektaal. Het opkuisen en editen van de opname (ademhalingen eruit halen, mondgeluiden wegwerken, eventuele audionabewerking doen en processing toevoegen, eventueel inspreken op tijdscode of beeld,…). Mijn BSF is 300 euro per uur. Ik reken geen btw aangezien ik in de VS gevestigd ben.
Er wordt minstens 1 uur BSF gerekend ongeacht de lengte van het script. Het aantal woorden in een script staat niet altijd in verband met het tarief. Sommige scripts zijn ingewikkeld, bevatten formules, vakjargon etc. Dit vraag extra tijd om de juiste uitspraak op te zoeken en zit mee in de BSF.
Voor sommige klanten en projecten blijft het bij de BSF en komen er geen gebruiksrechten bij. Voor de volgende projecten wordt over het algemeen geen rechten aangerekend:
e-learning: wordt berekend per woord. Gewoonlijk 0,20 euro per woord, met een minimum van 1000 woorden/200 euro. De prijs is ook hier logischerwijs afhankelijk van de “moeilijkheidsgraad” van het project. In die 0,20 euro per woord zijn editen en het opsplitsen tot 30 bestanden inbegrepen.
IVR of voice mail: stuur me je script en ik maak je met plezier een offerte
Explainers, productvideo’s en webvideo’s indien deze niet geadverteerd gaan worden. Ga je adverteren met deze video (via bv Facebook Ads, Twitters Ads, Instagram Ads, Youtube Ads,…) dan komen er wel gebruiksrechten bij.
Gebruiksrechten of “usage fees”
Gebruiksrechten, auteursrechten, usage, buy-out,… allemaal verschillende woorden die door elkaar worden gebruikt, maar waarmee hetzelfde bedoeld wordt: het recht om de stem van de voice-over te mogen gebruiken in jouw project. Het gebruiksrecht komt bovenop de inspreekfee.
Maar.. waarom zijn die nu nodig? De stemacteur blijft eigendom van zijn stem(opname), zelfs als hij jouw script inspreekt. De stemacteur geeft de klant enkel het recht om zijn of haar stem te gebruiken in een specifiek project. De klant is of wordt geen eigenaar van de audio opname van de voice over.
Je kan ook niet zomaar de stemopname in stukken knippen en gaan gebruiken in andere projecten.
Om dit te verduidelijken, kijken we best naar de muzieksector waar hetzelfde principe wordt toegepast. Wil je graag de muziek van Bruce Springsteen in jouw langspeelfilm, webvideo, reclamespot,… gebruiken? Dan zal je aan The Boss moeten vragen (via zijn platenmaatschappij en manager) of dat mag.
Hij beslist en laat je weten hoeveel hij hiervoor wil. Je kan bij hem het recht kopen om 1 specifieke song te gebruiken in 1 specifiek project. Je kan niet zomaar zijn muziek gebruiken.
Speel je zijn plaat op een fuif? Dan moet je ook hier auteursrechten op betalen.
Ben je nog niet helemaal mee of wil je er graag meer info over? Hugh Edwards, the CEO van Gravy For The Brain legt het beter uit dan ik. Zie de video op: https://www.gravyforthebrain.com/voiceover-licensing-a-guide-for-hirers/
Gebruiksrecht kan onderling overeengekomen worden, maar standaard wordt het gebruik gereleased per 12 maanden. Ongeacht of je 1 week, 3 maanden of precies 12 maanden gaat adverteren.
Onbeperkte gebruiksrechten afkopen, kan dat?
Soms vragen klanten of we een fee kunnen afspreken waarbij de voice-over het gebruiksrecht afstaat, onbeperkt in de tijd en voor alle media. Zo kan de klant zijn project adverteren waar hij maar wil en zo lang hij wil. In het Engels wordt dit principe aangegeven met "perpetuity". Letter vertaald betekent het "eeuwigheid".
Nog even herhalen: voor stemopnames die niet gebruikt worden in advertenties hoeft geen gebruiksrecht aangerekend te worden. Pas wanneer je je project actief gaat adverteren, zijn er usage fees verschuldigd.
In de praktijk
Zometeen over de (on)wettelijkheid hiervan, maar eerst even praktisch. Mijn 20 jaar ervaring als stemacteur heeft me geleerd dat klanten eigenlijk geen onbeperkt gebruiksrecht willen of nodig hebben.
In de meeste gevallen worden reclamespots, webvideo’s, productvideo’s etc ongeveer 3 jaar en maximaal 5 jaar geadverteerd. Daarna zijn de beelden verouderd. Is de montagestijl niet meer hedendaags. Is het product ondertussen vernieuwd of niet meer relevant. Is de doelgroep veranderd. Is de communicatiestrategie aangepast etc.
Wil de klant toch verder adverteren na die 3 jaar, dan kunnen die gebruiksrechten gewoon verlengd worden met een nieuw afgesproken termijn van 1, 3, 5 of … jaar.
Daarnaast kan ik als stemacteur onmogelijk de volledige rechten afstaan aangezien mijn inkomen voor het grootste deel uit het inspreken van reclamespots bestaat. Sta ik onbeperkt adverteren toe, kan ik geen reclamespots meer inspreken voor concurrenten van dit bedrijf, merk, product,.... Nooit meer.
Om dat inkomstenverlies te compenseren zou de stemacteur een heel hoog bedrag moeten vragen voor dat onbeperkt gebruik. Dit is niet realistisch. Daarom stel ik altijd voor om de advertentierechten te kopen voor 3 jaar indien de klant graag onbezorgd wil adverteren.
De wetgeving
Naast de praktische overwegingen is er ook Het Verdrag van Peking inzake audiovisuele uitvoeringen dat op 28 april 2020 in werking is getreden. In het Engels "Beijing Treaty on Audiovisual Performances"
Je kan het hier nalezen in het Nederlands: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=LEGISSUM:4369104&from=EN
Hier vind je meer info in het Engels, op Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Beijing_Treaty_on_Audiovisual_Performances
Kort samengevat zegt dat verdrag dat zangers, muzikanten, dansers en acteurs (en dus ook stemacteurs) een aantal rechten hebben op hun live- en opgenomen uitvoeringen. Waaronder het recht op reproductie, distributie, verhuur en beschikbaarstelling. De kunstenaar kan “…. uit hoofde van nationale wetten of andere overeenkomsten het recht hebben om royalty’s of een eerlijke vergoeding te ontvangen voor het gebruik van de uitvoering overeenkomstig het verdrag.” Dat wil zeggen dat stemacteurs dus het recht hebben om een auteursrechten te vragen op hun werk.
Zo. Dat was een hele boterham! Hopelijk begrijp je nu beter waarom er gebruiksrechten verleend moeten worden bij stemopnames.